U Lách 

(Splenoma) 

1. Mở đầu

- Khối u lách là loại khối u rất hiếm gặp so với các khối u vùng khác. Có thể chia khối u lách thành 2 loại: u lympho và u không phải là u lympho.

- Kể cả trong thực hành lâm sàng ngoại khoa, khối u nguyên phát ở lách cũng hiếm gặp, và do đó, là thử thách lớn cho bệnh nhân và cả cho bác sĩ

Hình 1: Khối u lách sau khi được cắt bỏ

2. U lách nguyên phát lành tính

2.1. U mạch lành tính

- U nang lách do ký sinh trùng và không do ký sinh trùng

- U mạch máu (Hemangioma)

- U mạch bạch huyết (Lymphangioma)

- U tế bào quanh mạch máu (littoral cell angioma)

- U tế bào nội mạc mạch máu (hemangioendothelioma)

2.2. Triệu chứng u lách lành tính

- Triệu chứng của u lách đa dạng: có thể không có biểu hiện gì, có thể có triệu chứng do u chèn ép, xô đẩy các cơ quan lân cận, hoặc biểu hiện của biến chứng nhiễm trùng, xuất huyết, vỡ u …

- Các triệu chứng thường gặp:

+ Đau bụng: vùng trên rốn

+ Rối loạn tiêu hóa: buồn nôn và nôn, chán ăn, ợ chua, tiêu chảy …

+ Ho, khó thở

+ Sốt                                  

+ Tăng huyết áp

2.3. Các xét nghiệm cần làm

- Công thức máu, các chỉ dấu ung thư, chức năng gan, thận, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, chụp X-quang bụng, chụp X-quang ngực

2.4. Ai có nguy cơ bị mắc u lách lành tính

- Người có bà con, họ hàng, gia đình có người mắc u lách

- Người có tiền sử chấn thương vùng bụng

- Người thường xuyên ăn các loại gỏi cá, hải sản tươi sống, rau sống không hợp vệ sinh … dễ mắc u nang lách do ký sinh trùng, ví dụ: sán lá gan

2.5. Điều trị

- Điều trị không phẫu thuật, tùy thuộc vào nguyên nhân, chẳng hạn, nếu do ký sinh trùng thì dùng thuốc diệt ký sinh trùng …

- Điều trị phẫu thuật: cắt lách một phần hoặc toàn bộ

3. Các khối u ác tính ở lách

3.1. U mạch ác tính

- Ung thư mạch máu (Hemangiosarcoma)

- Ung thư tế bào quanh mạch (littoral cell angiosarcoma)

3.2. U lympho

- Bệnh Hodgkin

- U lympho non-Hodgkin

- U tế bào plasma (plasmacytoma)

- U Castleman

- Tăng sinh lympho phản ứng khu trú

- Khối viêm dính giả u

3.3. U không phải u lympho

- U mỡ

- Khối u đại thực bào dạng sợi ác tính

- Ung thư tế bào sợi

- Ung thư tế bào cơ trơn

- U quái ác tính

- Ung thư Kaposi

3.4. Triệu chứng của ung thư lách

- Ung thư lá lách chủ yếu là thứ phát của u lympho hoặc bệnh leucemie, ngoài ra còn có ung thư ở vị trí khác di căn đến.

- Triệu chứng thường gặp là hậu quả của sự chèn ép, của các bệnh lý ung thư hệ tạo máu:

+ Lách to

+ Đau bụng trên rốn, bên trái, lan sau lưng

+ Cảm giác đầy bụng

+ Bụng có thể chướng căng

+ Thiếu máu: mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, dạ xanh xao, nhợt nhạt

+ Nhiễm trùng tái phát nhiều lần

+ Xuất huyết: chảy máu chân răng, nhiều vết bầm tím dưới da

+ Hạch sưng to và đau

+ Sốt

+ Đau ngực, khó thở, ho nhiều

3.5. Ai có nguy cơ mắc phải u lách ác tính

- Người có suy giảm miễn dịch

- Người có họ hàng, gia đình mắc ung thư lách

- Người thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hại, bao gồm hút thuốc lá

3.6. Xét nghiệm cần làm

- Công thức máu, các chỉ dấu ung thư, chức năng gan thận

- Tủy đồ, hạch đồ

- Giải phẫu bệnh

- Chụp X-quang bụng, chụp X-quang ngực, chụp cắt lớp vi tính

3.7. Điều trị

- Phẫu thuật

- Hóa trị

- Xạ trị

* Các phương pháp điều trị dựa trên bản chất của khối u